Categorie: Oost-Europa

VIP

GerdienLeave a comment

images3

In Riga worden we gelokt door het gelui van klokken. In de verte zien we de uien op de torens van de orthodoxe kathedraal. We beginnen sneller te lopen, daar moet iets bijzonders aan de hand zijn, dat kan niet anders. We passeren de Esplanade, bushaltes en bedelaars. Op het trottoir knielen gehoofddoekte vrouwen. Popes in goudkleurige gewaden staan in het portaal van de kerk. Een van hen loopt het trottoir op, tuurt de weg af waar het verkeer voorbij raast. Er wordt op een belangrijk persoon gewacht, dat is wel duidelijk. Lees verder “VIP” →

Voorbij

GerdienLeave a comment

stalinDM2109_468x551

In Kaunas staan we voor een kerk waarvan we niet zeker weten of het een kerk is. Toch moet het een kerk zijn, want ergens boven wat misschien de hoofdingang is, zien we een mozaïek met een Christuskop. We lopen om het gebouw heen en gaan door een zijdeur naar binnen. Nu weten we het zeker, dit is geen kerk maar een magazijn, in de hal staan stoelen opgestapeld, dozen, onduidelijke goederen die met touwen tot bundels zijn geknoopt. Achter een glazen afscheiding branden kaarsen, we horen gefluister, er zitten vrouwen te bidden. Zo zacht als we kunnen gaan we naar buiten. Lees verder “Voorbij” →

De film, het gedicht, het boek, de titel

GerdienLeave a comment

arseny-tarkovsky

De Spiegel van Andrei Tarkovski: het was een van de eerste films die ik in het begin van de jaren negentig bekeek in een Warschaus bioscoopje. Het Russisch in de film kon ik niet verstaan, de Poolse ondertiteling kon ik nog niet lezen. Maar dat gaf niet: de film is een soort gedicht in beelden. Ik werd reddeloos verliefd op De Spiegel, en later op alle andere films van Tarkovski. Lees verder “De film, het gedicht, het boek, de titel” →

In memoriam: Milo Anstadt

GerdienLeave a comment

milo_haga_091005-006-small-150x150

‘Altijd als ik een formulier moet invullen, aarzel ik bij de vraag naar mijn land van geboorte. Is het Polen? Oekraïne? Sovjetunie? Toen mijn ouders trouwden, lag Lwów in Oostenrijk en heette het officieel Lemberg. Toen ik geboren werd lag het in Polen. Nu ligt het in de sovjetrepubliek Oekraïne.’ De schrijver van deze woorden, Samuel Marek (Milo) Anstadt is op 16 juli in Amsterdam overleden. Lees verder “In memoriam: Milo Anstadt” →

Koester de tafels van Joseph Brodsky

Gerdien1 Comment

2009_11_Krakow-027

Als je de gedichten van Joseph Brodsky hebt gelezen, zijn alle dingen anders. De dode dingen komen tot leven, de levende doen aan de doden denken. In Voor mijn dochter belooft de dichter in een café als meubilair te figureren. ‘Bedenk’, bezweert hij, dat elk levenloos voorwerp je vader kan zijn / zeker als de voorwerpen groter zijn dan jij, of ouder.’ En: ‘Of je ze tegenkomt of niet, koester die dingen.’ Als je dit gedicht hebt gelezen, kun je nooit meer in een café zitten zonder verstolen het tafelblad te strelen, met je benen een stoelpoot te omklemmen. En dat is dan alleen nog maar een tafel in een café. Lees verder “Koester de tafels van Joseph Brodsky” →

Ik heb de blauwe lampenkap van de hemel naar beneden getrokken

GerdienLeave a comment

malevich28-453x550

Dit is het mooiste kunstnieuws sinds maanden: Malevich is terug in het Stedelijk. Ik zit op het bankje in de Erezaal, waar het Stedelijk uitpakt met acht schilderijen van de grote in Oekraïne geboren Rus van Poolse afkomst. (Dit speelt zich af in het Europa uit de tijd waarin de Europese Unie nog niet bestond). Ik kijk naar het schilderij Suprematisme uit de jaren twintig: een wit kruis tegen een achtergrond van een net iets ander wit. Malevich schilderde zijn ‘witte’ schilderijen enkele jaren nadat hij in 1915 zijn geruchtmakende Zwart Vierkant voltooide. Dat exposeerde hij op een tentoonstelling in Sint Petersburg op een plaats die voorbestemd was voor het icoon: hoog, in een hoek van de ruimte. Lees verder “Ik heb de blauwe lampenkap van de hemel naar beneden getrokken” →

De dekbedden van K. Malevich

GerdienLeave a comment

Malewicz-w-Warszawie-150x150

Er bestaat een prachtige historische foto waarop we Kazimir Malevich zien afgebeeld aan een feestelijke dis, te midden van beroemde Poolse kunstenaars, schrijvers en intellectuelen. De foto is genomen op 25 maart 1927, toen Malevich op weg naar Berlijn een tussenstop maakte in Warschau. Hij exposeerde zijn figuratieve en abstracte werk een aantal dagen in de Poolse Artistieke Club in Hotel Polonia (tegenover het Centraal Station, na een periode van verval kun je daar nu weer prachtige kamers boeken). Malevich was afkomstig uit een Poolse familie en heeft op die avond ongetwijfeld Pools gesproken. Lees verder “De dekbedden van K. Malevich” →

Wat verzonnen is, bestaat al

GerdienLeave a comment

Schermafbeelding 2016-06-25 om 11.11.10

Op 5 maart 2010 leverde ik de eerste versie van mijn debuutroman in, die toen nog De vinger van God heette. Ik was in Krakau, net als K. die zojuist vanuit hetzelfde internetcafé zijn nieuwste vertaling naar zijn uitgever had gemaild. Om het te vieren gingen we champagne drinken bij Alchemia. Daar schonken ze geen champagne, we namen koffie.

‘Nu ben je een schrijver’, zei K. ‘Misschien ben je een afgewezen schrijver, een nooit gepubliceerde schrijver, een mislukte schrijver, maar je bent een schrijver.’ We hieven onze denkbeeldige champagnes. Even later liepen we op straat, K. naar zijn huis om aan een nieuwe vertaling te beginnen, ik naar het mijne om een lekker potje te janken. Op de Miodowastraat kwamen we haar tegen. Ze was klein, had nauwelijks haar, en ging gebukt onder het gewicht van haar boodschappentassen. Toen ze ons zag, zette ze haar tassen op het trottoir. Lees verder “Wat verzonnen is, bestaat al” →