Je moet even boven gaan kijken’, roept H. me toe als we elkaar tegenkomen op TEFAF. ‘Een Poolse galerie!’ Boven aangekomen kan ik mijn ogen bijna niet geloven. Verscholen in een hoek bevindt zich de stand van Olszewski Ciacek, een vrij jonge galerie uit Warschau die voor het eerst aan Tefaf meedoet. Het is sowieso voor het eerst dat een Poolse kunsthandel zich op Tefaf presenteert – en hoe!
Deze tekst verscheen eerder op de website van De Lage Landen
Roelant Savery, Orpheus betovert de dieren met zijn muziek, 1627 © Mauritshuis, Den Haag
Het is een sensationele ervaring om in het schilderij rond te dwalen. Het leeuwenkoppel en de paarden, de damherten en de reeën, een kameel en een neushoorn, een kaketoe, kippen en een haan, en, jawel, de dodo. Vogels in allerlei soorten trippelen tussen de tulpen of vliegen tussen het lover en de rotspartijen, sommige met vreemd stijve poten.
Deze column verscheen eerder op de website van De Lage Landen.
Verkleedminiatuur © Nationalmuseum Stockholm
Tijdens mijn laatste minuut op de roeimachine herken ik haar onmiddellijk als ze de sportschool binnen komt lopen: Y. Ditmaal draagt ze een fantastisch grasgroen hoedje, gecombineerd met een nepbontjackje in dezelfde kleur. Besmuikt kijk ik naar mijn eigen flodderige joggingbroek en eeuwenoude T-shirt waarin ik mijn kilometers roei. Even later staan we buiten. “Hoeden?”, zegt Y., als ik haar bewonderend aanspreek over het dopje op haar hoofd. “Ik heb er 250!
Lees verder “Verkleden om het leven te vieren”Deze bespreking verscheen eerder in Trouw | Tijdgeest, 15 februari 2024
Op zo’n elf uur rijden vanaf de Nederlandse grens bevindt zich in het Poolse Tarnów nog steeds de Goldhammerstraat. Aan het einde van een rijtje vooroorlogse huizen staat, op de hoek, nummer 20. In anderhalve kamer woonden hier in de periode tussen de twee wereldoorlogen Nathan en Rywka Stramer, samen met hun zes kinderen, hond Suchard en kat Milka.
Deze column verscheen eerder op de website van De Lage Landen
Samuel van Hoogstraten, Trompe-l’oeil stilleven, 1664, (c) Dordrechts Museum
Ieder jaar weet ik dat het een illusie is en toch geloof ik er altijd weer een paar dagen in: dat ik op 1 januari opnieuw kan beginnen. Het is ook een illusie te denken dat de dagen tussen kerst en oudjaar bij uitstek geschikt zijn om me op dat nieuwe begin voor te bereiden – toch koester ik die zelfbedachte magie.
Lees verder “Ode aan het prikbord”
Adam Zagajewski en Józef Czapski, Sailly 1986, (c) Maja Wodecka;
Archiwum Adama Zagajewskiego, Kraków
Na mijn vorige blog, over de indrukwekkende tekst van Adam Zagajewski “Na het einde van de wereld”, herinnerde Guus Meershoek me eraan dat Zagajewski in het verleden een gedicht schreef met dezelfde boodschap. Het verscheen in The New Yorker na de aanslag op de Twin Towers – maar Zagajewski schreef het een jaar eerder.
Gevraagd wat hem tot dit gedicht had bewogen (schrijft vertaler Gerard Rasch), “antwoordt Zagajewski dat het waarschijnlijk met zijn jeugd in het door oorlog geteisterde Polen te maken heeft te maken: hij groeide op te midden van de ruïnes. En hij geeft aan dat je dat gedicht als een soort poëtisch manifest kunt beschouwen.”
De ruïnes van de Piwnastraat, Warschau 1944
(c) Muzeum Powstania Warszawskiego
Er is zorgelijk veel aan de hand in de wereld – en in ons land. Hoe te schrijven in deze tijden? Hoe de schone kunsten te vieren? Wat is de impact van ons, van mijn, handelen in een tijd waarin de wereld lijkt te vergaan? Het waren vragen die wel eens zwaar op me drukten in het afgelopen jaar.
En daar was ineens deze tekst van de Poolse dichter en essayist Adam Zagajewski. Onderstaand mijn vertaling, speciaal voor jullie, als boodschap voor het nieuwe jaar:
Lees verder “Na het einde van de wereld”Deze column verscheen eerder op de website van De Lage Landen
David Bailly, Vanitasstilleven met portret van een jonge schilder, 1651 © Museum De Lakenhal Leiden
Oorlogen stoppen ooit, poëzie niet. Met dat motto stimuleert het Oekraïense ministerie van Cultuur de bevolking om te schrijven. Op de website van het ministerie zijn inmiddels meer dan 32.000 gedichten te lezen die door iedereen, vanuit het hele land, worden ingestuurd.
Dichter bij huis stopt ook Esther Jansma niet met schrijven. In de week dat er opnieuw een verschrikkelijke oorlog is uitgebroken, plaatst ze op haar Facebookpagina haar gedicht Muur.
Het is zoals wij zeggen dat het is, eenvoudig
hier en wij, hier in ons wijde huis
gebouwd van landschap, gras dat wij begrijpen
en beweiden, wegen, water, akkerland.
Het gedicht zoemt weer door mijn hoofd wanneer ik later een enorm wandtapijt in het Zeeuws Museum sta te bewonderen.
Lees verder “Oorlog, altijd opnieuw”
Als ik terugkeer van de markt, kom ik langs de IJssel mijn buurman tegen. ‘Ik ben op weg naar de kapper’, roept hij. ‘Heerlijk!’
