‘Als ieder mens gelukkig is, zal er geen tijd meer zijn omdat deze niet meer nodig is. Een zeer juiste gedachte’, zegt Kirillov in Dostojevski’s Boze Geesten. ‘Waar laten ze hem dan?’, vraagt Stavrogin hem. ‘Nergens’, zegt Kirillov. ‘De tijd is geen ding, maar een idee. Het zal uitdoven in het verstand.’
Ergens in Polen moest een huis leeg met een bibliotheek waarin de mijne zich jarenlang had gespiegeld, al klopten de talen soms niet helemaal. Lees verder “Duizend boeken”
Het is puur toeval, dat de personen die de laatste jaren het onderwerp zijn geweest van mijn bijzondere belangstelling – proefschrift, tentoonstelling, romans – in 1898 zijn geboren. Ik heb het dan over de Poolse kunstenaar Józef Czapski (1898-1993), Katarzyna Kobro (1898-1951), Karolina Lanckorońska (1898-2002), en Charlotte van Pallandt (1898-1997). Kobro stierf relatief jong aan de gevolgen van een ziekte, Czapski en Van Pallandt leefden bijna een eeuw, Lanckorońska werd 105. Hun wieg stond ergens in Europa en ze waren alle vier van adel. Drie van hen waren kunstenaar, voor Lanckorońska gold dat niet, zij was de eerste vrouw in Polen die professor in de kunstgeschiedenis werd. Behalve Van Pallandt stierven ze in een ander land dan waar ze geboren werden. Lees verder “1898”
‘Wat doe je liever: lezen of schrijven?’ Sinds ik niet alleen boeken lees, maar ze ook schrijf, wordt die vraag me nog al eens gesteld. Lezen of schrijven? Het is een onmogelijke keuze: het een kan zonder het ander niet bestaan.
Nooit vergeet ik de dag dat ik bij mijn geliefde boekhandel aan het snuffelen was naar een boek voor op reis. Licht, compact, in één adem uit te lezen. ‘Probeer deze’, zei de boekverkoper, en hij drukte me Last Night van James Salter in de hand. ‘Echt iets voor jou.’ En dat was ook zo. Lees verder “Lezen of schrijven?”
Waarschijnlijk was ik een jaar of zes toen juffrouw Van Meerlo vijf vreemde tekeningen maakte in mijn schrift: n-o-d-d-y. Nog voordat ze had uitgelegd wat de bedoeling was, had ik zelf al iets bedacht. Het rondje en de buiken van de d kleurde ik snel in met een rood potlood. Klaar!
Gek genoeg kan ik me van de rest van de les niets meer herinneren. Lees verder “noddy”
Ik geloof in lijstjes, schema’s, plaatjes en ‘s nachts in gedachten gewoon doorschrijven.
Nadine Roos interviewde me hierover voor het faculteitsblad van de opleiding Taalwetenschap van de Universiteit Utrecht. Het interview kun je hier lezen.
Wordt mijn derde boek een roman of non-fictie (of, zoals de Polen zo mooi zeggen, ‘literatuur van de feiten’)? En als ik voor non-fictie kies, mag ik dan nog wel dingen verzinnen of is dat absoluut verboden? Voor welke vorm ik ook ga kiezen, de feiten moeten kloppen en daarom dook ik onlangs onder in de Universiteitsbibliotheek van Krakau. En daar gebeurde het: serendipiteit! Op zoek naar een bepaald artikel in een oud nummer van het weekblad Tygodnik Powszechny, trof ik iets heel anders aan – een interview met de Poolse dichter Zbigniew Herbert over zijn bundel essays en apocriefe verhalen over Nederlandse cultuur, in het Nederlands vertaald als De bittere geur van tulpen. Lees verder “Apocriefe tulpem”
Ik schrik van de bel, zo laat op de avond, al ben ik blij dat ze zich eindelijk melden. Dankzij de camera kan ik net hun puntmutsen zien met de pompons. Ze moeten op elkaars schouders zijn gaan staan om bij de bel te kunnen. Voor ik het weet zeulen ze een heel klein kratje bier de trap op en stellen zich aan me voor: Sjoeni, Ze’efrani, After en Salzmann, de vier kabouters uit het verhaal ‘Sjoeni’ van Etgar Keret. Ze hebben allevier een zonnebrilletje op. Lees verder “Keret House (8, slot) – Sjoeni en de anderen”
Op mijn auteursavond in het Warschause Holland Huis verschijnt de Nederlandse acteur Redbad Klynstra, die al twintig jaar in Warschau woont en eigenlijk een Pool is. Hij leest voor zoals alleen Poolse acteurs dat kunnen, en het is doodstil in de zaal als hij een in het Pools vertaald fragment voorleest uit De draad en de vliegende naald. Later vraagt hij me of ik aan wil schuiven bij zijn talkshow Republika Kultury (De Cultuurrepubliek), dat iedere zondag wordt uitgezonden op Telewizja Republika. Het thema van de eerstkomende uitzending is ‘Lege plekken’. Lees verder “Keret House (7) – Lege plekken”
Het is zondag, misschien wel de warmste dag van het jaar, en daarom sta ik om zeven uur op. Mijn project voor vandaag is een wandeling over de Żelaznastraat, vanaf het begin tot het einde en weer terug, in totaal zo’n zes kilometer. Ik heb eerder deze week mappen vol foto’s gezien van de Żelaznastraat in de oorlogsjaren, maar hoe ziet de straat er nu uit? Wie woont hier nu? Brengen de mensen, de gebouwen, me op ideeën voor een tekst? Lees verder “Keret House (6) – Stoet met kinderwagens”
Als ik had gedacht hier twee weken in totale afzondering te kunnen schrijven, dan had ik het goed mis. Voortdurend word ik uit mijn comfort zone gehaald. Ik woon immers niet in een huis, maar in een installatie, een semi-openbare ruimte waar mensen kunnen aanbellen als ze het Keret House van binnen willen bekijken. Ik open de deur voor een Nederlandse medewerkster van de organisatie Iconic Houses, voor een vrouw uit Israël die in Warschau is geboren, voor twee hipsters die een grand tour maken, voor Jakub Szczęsny – hier op de foto – die dit huis bedacht en komt vragen hoe ik me hier voel, voor mijn vriend Sławek die in het Cultuurpaleis werkt en een hele fotorapportage van zijn bezoek op Facebook zal zetten, voor twee meisjes uit Bulgarije waarvan er één verliefd is op Etgar Keret. Het onweert en als ze de trap beklimt krijgt ze de slappe lach, nooit had ze durven dromen dat ze hier nog eens voor stortregens zou schuilen. I love you, Etgar! schrijft ze in het gastenboek.