Naast alle prachtige boeken die ik in 2017 las, een lijst die met stip wordt aangevoerd door de roman Zulayka opent haar ogen van Guzel Jachina, waren er ook twee romans die me zo teleurstelden dat ik moeite heb moeten doen om ze niet in de IJssel te gooien. Die opwelling had vast meer te maken met mijn te hooggespannen verwachtingen dan met de kwaliteit van de boeken, want ze zijn beide lovend besproken en u moet ze dan ook zeker lezen. Al was het alleen maar om mij daarna tegen te kunnen spreken.
De eerste roman was Het achtste leven (voor Brilka) van Nino Haratischwili, volgens Die Zeit ‘een van de belangrijkste stemmen in de hedendaagse Duitse literatuur’. De roman van 1273 pagina’s is door uitgeverij Atlas Contact prachtig vormgegeven met leeslint en een stofomslag dat als cadeaupapier om het boek is gewikkeld. Het boek als object, de stamboom achterin, Georgische familiegeschiedenis, de ronkende aanbevelingen: vol verwachting begon ik aan deze wonderbaarlijke leeservaring.
Mensen, wat viel dat tegen.
Ja: vele scènes zijn prachtig geschreven. Ja: sommige personages zijn briljant. Ja: het boek zuigt je een fascinerende wereld binnen. Waarom raakt Haratischwili me dan toch al vrij snel kwijt? De chocoladetoverdrank: leuk gevonden, maar niet geloofwaardig opgeschreven. De moordscène: een hoog kitschgehalte, waarna het me moeite kostte om nog van de mooie fragmenten te kunnen genieten. Prachtige scènes afgewisseld met veel te veel opvulsel. Een schrijfstijl die dan weer meeslepend is, dan weer zo houterig dat ik af en toe een stelletje bladzijden over moest slaan.
Gelukkig voor Nino Haratischwili ben ik geen gerenommeerde recensent, en het is vast ook de kift dat ikzelf geen verrukkelijk vormgegeven Russische roman van 1273 pagina’s heb geschreven. Ze kan mijn ongevraagde advies dan ook rustig naast zich neerleggen. En dat is dit: Nino! Je kunt zo prachtig schrijven. Je hebt een weergaloze verbeelding. Je personages komen tot leven en blijven ons bij. Maar neem alsjeblieft de volgende keer een strenge redacteur, die de opvulsels en de kitsch uit je verhaal sloopt. Iemand die je dwingt om afscheid te nemen van minstens 20 procent van wat je hebt geschreven. Dan was je roman net zo unputdownable geworden als die van Guzel Jachina.
Over Forest Dark van Nicole Krauss durf ik hier niets te zeggen. Haar vorige werk heb ik verslonden en haar Great House heb ik meerdere malen herlezen. Waarom komt Forest Dark dan niet binnen? Waarom ben ik er drie keer in begonnen en leg ik het steeds weer weg? Het moet een misverstand zijn, dat kan niet anders, help mij, hoe kan ik van dit boek gaan houden?