Iedereen slaapt, behalve de koe

Wat een glorieuze dag vandaag, op naar het Kröller Müller Museum om de tentoonstelling Mooi oud. Drie eeuwen tekeningen uit de Kröller Müllercollectie te bekijken. Dat was een fijn weerzien met oude meesters, al werden vele tekeningen voor het eerst getoond. Naast al het moois ook deze tekening van een lome zomermiddag waarop iedereen slaapt, behalve de koe, het was een beetje zoals ik me voelde vandaag, de zon die opeens een hele dag over je heen plenst na die lange grijze winter.

Lees verder “Iedereen slaapt, behalve de koe”

Ode aan De goede zoon van Rob van Essen


Net als ik woonde hij aan de Weesperzijde, studeerde kunstgeschiedenis, en was hij gereformeerd, hoewel hij in een strenger milieu opgroeide dan ik. Toch twijfelde ik toen zijn redacteur, die ook de mijne is, me zijn boek in handen duwde. ‘Moet je lezen. Een onwaarschijnlijk mooie dystopische roman.’

Een dystopische roman lezen? Ik, die niet van science fiction houdt?

Maar ik begon in De goede zoon van Rob van Essen en kon niet meer ophouden. Lees verder “Ode aan De goede zoon van Rob van Essen”

Grote en kleine wonderen


Het is alsof hij zojuist is geland: de metersgrote engel in het Pinsel Museum in Lviv, Oekraïne. Het is een warreling van hout waarin de hand van de meester overal zichtbaar is. Beeldsnijder Johann Pinsel gaf zijn engel een gespierd lichaam, een vrouwenkapsel, en magistrale vleugels waarin hij met beitels en messen de veren heeft weergegeven. Lees verder “Grote en kleine wonderen”

Ei

schermafbeelding-2017-01-20-om-16-45-54

Optimism is a moral duty’, verzuchtte een vriendin toen we vrijdag nogal zaten te treuren bij een croque monsieur. In gedachten was ik nog steeds naar een vreemd schilderij aan het kijken dat ik een dag eerder zag op de Brafa, de Brusselse kunstbeurs. Het Personnage debout van de Belgische surrealistische kunstenaar Jane Graverol (1905-1984) is zo te zien zojuist van een reis teruggekeerd. In zijn duffelse jas, hoed op het hoofd, tas in de hand, komt hij een huis binnen. Hij staat op de drempel, zijn voeten op de zwart-wit geblokte vloer, achter hem een landschap waarin een onbestemde ronde kei ligt en boompjes die veel te klein lijken voor de woestijnachtige ruimte waarin ze groeien. Hij heeft een aandenken meegenomen. Uit de hemel is een ei geknipt en dat ei is in omgekeerde vorm in de buik van de man terechtgekomen, een ei van blauwe hemel met wolken. Lees verder “Ei”

Mandje

images-1

Dostojevski, Nabokov en Achmatova hebben in Sint Petersburg hun eigen museum, maar Joseph Brodsky niet. Zijn ‘studio’ is ‘gereconstrueerd’ op de begane grond van het Achmatova Museum, dat weer is gevestigd in haar voormalige woonhuis aan de Fontanka. In de studio staat een nieuwerwets televisietoestel en daar kun je op aanvraag films over Brodsky bekijken, zoals het interview dat Willem Weststeijn eens met hem maakte tijdens Poetry International. Daarin zegt Brodsky, en ik heb het niet letterlijk opgeschreven, dat een land zich gelukkig mag prijzen als het in een eeuw vijf goede dichters voortbrengt. Lees verder “Mandje”

Eerste indruk

280px-Van_Eyck_-_Arnolfini_Portrait-165x225Waarom werd je eigenlijk kunsthistoricus? Voor mijn column ter gelegenheid van de 75e verjaardag van de Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici stelde ik deze vraag aan een aantal vakgenoten. Dat leverde, heel kort door de bocht, het volgende op: “de Arnolfini’s die ik als kind zag in de National Gallery – ik zal die ervaring nooit vergeten”, “Giotto in Italië – ik besloot mijn studie econometrie aan de wilgen te hangen”, “Rembrandt, meteen Rembrandt, en dat is altijd zo gebleven”. Lees verder “Eerste indruk”

Het Zwarte Vierkant van de man uit Kiev

300px-Malewitsch

J. is op het idee gekomen om samen de Malevich-tentoonstelling in het Stedelijk Museum te bekijken. Kan ik hem misschien uitleggen waarom het Zwarte Vierkant kunst is? En, als ik dat niet onder woorden kan brengen, kan ik hem dan misschien vertellen wat de andere betekenissen van dit schilderij zijn, waar minstens tien mensen in zwijgende aanbidding naar opkijken? Het lukt me niet, vandaag kan ik geen woorden vinden voor het schilderij dat me altijd weer naar de strot grijpt. Lees verder “Het Zwarte Vierkant van de man uit Kiev”

De conservator moet blijven!

MennosHand-300x182

‘Ik laat de geleerdheid door me heen stromen zodat ik met al die kennis gedurende één helder ogenblik dit ook werkelijk zie. Is het erg dat ik die kennis weer zal vergeten? Nee, want wat ik niet zal vergeten is de essentie, de ervaring. Het is alsof er op zulke momenten een uitbreiding van je wezen plaatsvindt, je manier van denken wordt uitgerekt.’ Deze woorden van Cees Nooteboom worden geciteerd door Menno Fitski, conservator Aziatische kunst in het Rijksmuseum in de indrukwekkende documentaire over het Rijks van Oeke Hoogendijk.
‘Al die kennis verkrijg je tijdelijk, je vergeet het weer, maar de essentie blijft’, zegt Fitski. ‘Je hoeft niet te onthouden wat je in een museum ziet, maar het gaat in een museum om de ervaring, dat is waar je een beter mens van wordt. Dit is het, zo moet het zijn.’
Dat teweeg brengen: dat is de wezenlijke betekenis van het vak van de conservator. En daarom moet de conservator blijven, overal, in ieder museum.

Lees mijn hele column De conservator moet blijven! hier op de website van de Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici.