Wie ik werkelijk ben, heb ik te danken aan de Poolse literatuur. Die regel heb ik al eens eerder opgeschreven, en hij is nog steeds waar. Bij mijn eerste bezoek aan Polen, tijdens een studentenuitwisseling in 1983, ervaarde ik als enigszins naïeve Leidse kunstgeschiedenisstudent voor het eerst wat literatuur kan betekenen. Een boek of een gedicht kon een vlucht uit de werkelijkheid zijn. Maar veel meer nog was het een protest, een stem van verzet.

Het waren de jaren waarin bijvoorbeeld het gedicht ‘Meneer Cogito’s opdracht’ van Zbigniew Herbert een duizelingwekkende carrière maakte door zich te transformeren tot een soort anti-communistisch strijdlied dat velen uit hun hoofd kenden. ‘Toon moed wanneer de rede tekort schiet moed/ bij de laatste afrekening is dat het enige wat telt.’ Het is een gedicht dat in het huidige Polen, waar de persvrijheid steeds meer wordt beperkt, waar de onafhankelijkheid van rechters wordt belemmerd, en waar democratie en rechtsstaat steeds meer worden ondermijnd, helaas opnieuw actueel is.

Voor het Internationaal Literatuur Festival Utrecht (ILFU) maakte ik een lijst van elf Poolse boeken die je gelezen moet hebben.

Lees de intro en bekijk de lijst hier.